Al gehoord van de travel paradox? Die stelt dat mensen die zich zorgen maken over ecologie en klimaat zich niet noodzakelijk op een ecologisch duurzame manier verplaatsen. Ook in de context van events en cultuur, waar duurzame mobiliteit hoog op de agenda staat, is die paradox een uitdaging. Liese Exelmans, onderzoeker bij het expertisecentrum Publieke Impact van Karel de Grote Hogeschool, pleit voor meer dialoog tussen bezoeker en organisator om de verplaatsingen van en naar events zo duurzaam mogelijk te maken.
Onderzoek van het expertisecentrum Publieke Impact toonde in 2019 aan dat ongeveer 65% van de verplaatsingen van en naar events met de auto gebeurt. De helft van die bestuurders doet aan autosolisme en zit dus alleen in de wagen. Die dominantie van Koning Auto maakt dat eventmobiliteit vaak verkeersinfarcten veroorzaakt: dichtgeslibde wegen, lawaaihinder, luchtvervuiling en misnoegde buurtbewoners. Organisatoren van events en culturele activiteiten investeren daarom steeds meer in uitgekiende mobiliteitsplannen. Die worden veelal gemaakt vanuit een kortetermijnperspectief en op maat van één bepaalde stad of event: hoe kunnen we hier en nu voor dit event dat verkeersinfarct vermijden? En dat terwijl duurzame mobiliteit net een perspectief op lange termijn vraagt.
Het mobiliteitsvraagstuk is dus complex, op z’n minst. Onderzoek richtte zich tot nu toe vooral op wat de organisator kan doen. Een succesvol event is hoe langer hoe meer ook een ecologisch duurzaam event. Onderzoekers van de Universiteit van Perugia in Italië (2020) schrijven dat de organisator nog te vaak redeneert vanuit een damage control-perspectief: hoe kan ik met zo weinig mogelijk middelen mijn event zo ecologisch mogelijk organiseren? Maatregelen zoals het aanmoedigen van carpooling of het installeren van tijdelijke fietsenstallingen zijn daarom gangbaarder dan het aanbieden van een aangepaste bus- en treinregeling. Die laatste is de meest effectieve om eventmobiliteit te verduurzamen, maar haast onbetaalbaar voor de organisator.
Maar laten we niet vergeten dat de vervoerskeuze begint bij de bezoeker, de grote afwezige in dit verhaal. We kunnen ons bijvoorbeeld afvragen of de maatregelen die de organisator neemt wel afgestemd zijn op de noden van zijn doelpubliek. Een dialoog tussen bezoeker en organisator is daarom cruciaal om een effectieve mobiliteit van en naar events en cultuur te realiseren. Dat begint bij het begrijpen van de vervo
erskeuze van de bezoeker en zijn verknochtheid aan de auto. We weten bijvoorbeeld weinig over autosolisten: wie zijn ze, wat doen ze, en wat drijft hen? Wat met die travel paradox? Wat kan ecologisch geëngageerde bezoekers over de streep trekken om zich duurzaam te verplaatsen naar hun volgende event? En hoe kunnen we dat vertalen naar een winstgevend mobiliteitsbeleid voor grote én kleine eventorganisatoren?
Een interessante denkpiste is bijvoorbeeld het organiseren van een event op een toegankelijke locatie om de keuze voor openbaar vervoer te faciliteren. Een andere is het einduur van het event af te stemmen op de laatste treinen en bussen zodat bezoekers vlot thuis geraken. Deze maatregel implementeert Ancien Belgique trouwens bijna standaard. Een tekort aan informatie over bereikbaarheid zou bezoekers ook kunnen ontmoedigen om duurzamere vervoersopties te verkennen. De website van het event kan bijvoorbeeld de duurzame mobiliteitskeuzes sterker in de kijker zetten en daarbij de auto niet als eerste maar als laatste keuze vermelden. Veel van deze opties zijn tot nog toe niet of slechts oppervlakkig onderzocht. Ook hybride events, die door de pandemie aan succes wonnen, hebben op het vlak van duurzaamheid veel potentieel: de druk op het verkeer wordt immers veel lager als events ook online kunnen worden bijgewoond. De meerderheid van de organisatoren denkt dat zulke hybride events in de toekomst zullen blijven bestaan.
De overheid trachtte burgers al te sensibiliseren over de impact van hun vervoerskeuzes op het klimaat. We denken daarbij meestal aan ons woon-werkverkeer of de volgende citytrip. Maar we voelen ons ook vaak
machteloos als het gaat over het tegengaan van klimaatopwarming. Toch wordt 60% van de ecologische duurzaamheid van een event bepaald door mobiliteit. Als we met z’n allen dus meer nadenken over ons vervoer van en naar events en culturele activiteiten, kunnen we de ecologische voetafdruk drastisch verlagen.